چکیدهدر اين تحقيق به بررسي شرایط تحقق مسئوليت كيفري در
قانون قدیم و جدید مجازات اسلامی مي پردازیم.جرمو مجازات دو
نهاد مهم جزایی اند که به دو شکل متفاوت با مرتکب جرم ارتباطپیدا می کنند یکی از مرتکب صادر و دیگری بر مرتکب تحمیل می
گردد. حقوق جزابه تعیین و تحدید شرایط
و اوصافی در مرتکب می پردازد که در پرتو آنها ازیکسو،
صدور جرم از مرتکب و از سوی دیگر تحمیل مجازات بر وی امکان پذیر میشود گو اینکه شرایط لازم برای صدور جرم با شرایط ضروری برای
تحمیل مجازاتبر هم انطباق کامل
ندارند مسئولیت کیفری از شرایط و اوصافی بحث می کند کهامکان
منطقی تحمیل مجازات را بر مرتکب جرم فراهم می آورد ،اگرچه بی تردیدتنها در فرض وقوع جرم سخن از تحمیل مجازات صحیح است اما دیری
است کهصاحبنظران جزایی بر این باورند که مسئولیت
کیفری بر او عقلاً ناممکن مینماید.عنایت به همین وصف
خاص در مقام جوهر و بن مایه مسئولیت کیفری سبب شدهتا
نهاد مسئولیت کیفری موجودیتی متمایز از دو نهاد جرم و مجازات یافته ومبحثی دامنه دار و جداگانه در بخش حقوق جزای عمومی به خود
اختصاص دادهتعیین و تحدید مسئولیت کیفری افراد از مباحث
کلیدی و بن مایه حقوق جزامحسوب می شود .درجریان
رسیدگی کیفری، دفاعیات مختلفی از طرف متهم یا وکیلاو
امکان طرح دارند که استناد به عوامل موجهه جرم و عوامل رافع مسئولیتکیفری از جمله آنهاست. عوامل موجهه جرم به شرایطی عینی اطلاق
می شود که بهعمل مجرمانه صورتی موجهه
می دهند یا آن را مباح می سازند و در مقابل، عواملرافع
مسئولیت کیفری به شرایط شخصی و ذهنی در مرتکب گفته می شود که به رغموقوع جرم، موجب رفع مسئولیت کیفری از فاعل آن می شوند. صرف نظر
از اینکه همعوامل موجهه و هم عوامل رافع مسئولیت کیفری،
درصورت احراز، مانع مجازاتمتهم می شوند، اما از
جهت قابلیت اعمال اقدامات تأمینی و تربیتی، مسئولیتمدنی
متهم، دفاع در برابر متهم، قابلیت مجازات شرکا و معاونین جرم، باراثبات و آیین دادرسی تفاوتهایی با هم دارند. همچنین با توجه به
ترتب آثارمختلف بر عوامل موجهه جرم و عوامل رافع
مسئولیت کیفری، تشخیص مصادیق مشتبهآنها،
مثل اضطرار و اشتباه ضروری است.
دراین تحقیق، ماهیت،
مصادیق مشتبه و آثار عوامل موجهه جرم و عوامل رافعمسئولیت
کیفری به اختصار مورد بحث واقع شده است. امید است پژوهش حاضر گامموثری باشد در جلب توجه بیشتر محققین و صاحبنظران به وضعیت حقوقی موانعمسئولیت کیفری در قانون قدیم و جدید مجازات اسلامی می پردازد.
فهرست
مطالب:
چکیدهمقدمهبيان مسالهاهداف تحقيقهدف كلياهداف جزئيفرضيه تحقيقپیشینه تحقیقروش تحقیقسازماندهي تحقيقفصل اول - (كليات تحقيق) مبحث اول : تعاريف و مفهوم مسئوليت كيفريگفتار اول : تعريف مسئوليت كيفريگفتار دوم: تعريف اصطلاحي مسئوليتمبحث دوم : تفاوت عوامل رافع مسئوليت با علل تبرئه ي كننده
ي جرمگفتار اول: از نظر ماهويگفتار دوم: از نظر قلمروگفتار سوم: از نظر هدفمبحث سوم: تفاوت عوامل رافع مسئوليت با معاذير قانونيگفتار اول: از نظر ماهويگفتار دوم از نظر آيين دادرسي كيفريفصل دوم - (بررسي مقايسه اي موانع مسئوليت كيفري) مبحث اول : عوامل رافع مسئوليتگفتار اول: كودكيبند اول: حدود مسئوليت جزايي اطفالبند دوم: مسئوليت مدني اطفالبند سوم:مسئوليت كيفري طفل در لايحه جديدگفتار دوم: جنونبند اول: تعريف جنونبند دوم: انواع جنونبند سوم: مسئوليت مدني جنونبند چهارم : مقايسه جنون در قانون جديد مجازات اسلاميگفتار سوم: اجباربند اول: تعريف اجبار و(اكراه) بند دوم: انواع اجباربند سوم: ماهيت اجبار و (اكراه) بند چهارم: مسئوليت مدني اجبارگفتار چهارم: جهل و اشتباهبند اول: اشتباه موضوعي1- اشتباه موضوعي در جرائم عمدي2-اشتباه موضوعي در جرايم غير عمديبند دوم: اشتباه حكميمبحث دوم : آثار موانع مسئوليت كيفريگفتار اول : از لحاظ اجرای اقدامات تأمینی و تربیتیگفتار دوم : از لحاظ دفاع مشروعگفتار سوم : از لحاظ مسئولیت همکارانگفتار چهارم : از لحاظ مسئولیت مدنیگفتار پنجم : از لحاظ بار اثباتگفتار ششم : از لحاظ آیین دادرسینتيجه گيريفهرست منابع و مآخذ